Elbrus iparraldetik

Gure lehen espedizio luzea burutzeko gida bat kontratatu genuen. Berak antolatu zuen bidaia guztia eta berak lortu zizkigun bisatuak. Gainera, bere lehen aldia zenez Kaukasoko mendi hauek zapaltzen, agentzia errusiar bat kontratatu zuen, Cetneva izenekoa eta San Petersburgon kokatua. Beraz, gure taldea Martin Elorzak, Ivan Moshnikovek, bere aita Anatoly Moshnikovek (hilabete gutxiren buruan hil zen luizi batek harrapatuta), Lisak, gure sukaldariak, eta beste zortzi pertsonek osatzen genuen.

Hauxe da egokitzapen egunetik hasita nire idatzietatik ateratako pasartea:

Abuztuak 21:

"Norbaitek bizkarra ikutu dit... Ah! Nire kanping-dendakidea da. Maskuria hustera irten behar dela esan dit. Goizeko ordubiak dira. Nik ere irteteko gogoa dut, baina pereza handia ematen dit kanpoan dauden militar guzti horiekin. Beraien entrenamentu eremuan txoko bat uzten digute lo egiteko, baina gure egin-beharrak egurrezko eta usain txarreko gelatxo batean egitea behartzen digute. Usain hori ezin da jasan, benetan!

7etan esnatu naiz berriz. Gosaldu eta ibiltzen hasi gara oso erritmo jasangarrian. Lau ordu eta erdian lehen kanpamentura iritsi gara, 3.700 metrora kokatua gutxi gora-behera. Pultsazioak neurtu dizkigute altuerara nola erreakzionatzen dugun ikusteko. Oraingoz arazorik ez, forma bete-betean gaudela dirudi!

Zerbait jan ostean, beherako bidea hartzea erabaki dugu. Egun hartako helburua, lehenbizi, oinarrizko kanpamentutik lehen kanpamentura materiala igotzea zen eta, bestetik, egokitzapenarekin hastea.

Jetsiera bide erdian deskantsatzera geratu gara. Ni izerditan nago, baina gainetik ez ezer jartzea erabaki dut, berehala abiatu behar garelako berriz. Paisaiari aipamen berezi bat egin nahi diot, zenbait lekutan gure lurra eta Aralar bereziki baitatorkit burura; mendiak ez dira oso harritsuak eta zelai handiak nabarmentzen dira punta leunen azpitik. Hala ere, Elbrus irmo zutitzen da denen gainetik eta bere gaina elur kapa zuri batek estaltzen du.

Berriz martxa hartu ondoren, bidean Ivanekin hitz egiten nator. Elkar esan ditugun gauza guztietatik, esaldi batekin geratzen naiz: Mendi hauetan gauza txikiena aurrerago haundi bilakatu daiteke.

Afaltzeko orduan da, baina ez naiz oso ondo aurkitzen eta nahiago izan dut ez jan bigarren platerik. Hotza sentitzen hasia naiz; hobeto estali arren, hotzez jarraitzen dut. Garbi dago ez nagoela ondo. Ez dakit jetsieran hoztu naizelako, janari eta ur aldaketa (hemengo urak zapore kontraste izugarria du) edo altueraren azaroa izango den.

Arropa eta guzti sartu naiz zaku barruan. Ea zerbait lo egiterik dudan. Baina denbora luzez geldi egon ondoren, ezin dudala lo hartu ohartu naiz. Nire dendakidea nitaz kezkatu da eta mendikamentuak ekarri dizkit. Ez dakit zer sartu dudan ahoan. Momentu hontan hain gaizki nago, bihar ezinezkoa ikusten dudala lehen kanpamenturako igoera.

Azkenik iritsi da unea. Ezin dut gehiago jasan eta egurrezko itxiturara sartu beharko dut. Argia eta ez usaintzeko zapi bat hartu ditut. Deskribatzen saiatu arren, inork ezin du ideiarik egin han barruan zegoen usain nazkagarria; goragalea jartzen dit hark.

Baina dendara itzuli ondoren, nire ondoeza areagotzen doa. Poltsa bat hartu dut eskuartean eta burua dendatik kanpora atera dut. Hala ere, dirudienez, ez du ezerk atera nahi nire ahotik eta logalea sartu zait. Momentu gutxira esnatu naiz eta, orain bat, bota egin dut."

Abuztuak 22:

"Bi ordu lo egin ditut. Te berdea eta fruitu lehor batzuk utzi didate jaten soilik. Honek ez dit gosea kendu. Dendak desmuntatu dituzte, baina nik ezin izan dut gehiegirik lagundu. Gaur pisu asko igotzea tokatzen zaigu lehen kanpamendura. Garraiolari bat kontratatu dugu bizkarrean 20 kg igotzeko. 50€ balio izan digu.

Oinez hasi gara. Tipi tapa, poliki-poliki goruntz goaz, baina berehala hasi naiz nekatzen... Motxila gainetik kendu behar izan dut eta denak etorri zaizkit segituan laguntzera. Oso eskertua sentitzen naiz jendearen jarreragatik. Elbrus puntara igotzea lortzen badut, garagardo batera gonbidatuko diedala esan diet.

Niri pisua kendu eta beraien artean banatu dute. Hala ere, oso ahul sentitzen naiz oraindik, gose asko baitut. Nire ahultasunaren erruz, ordu bat gehiago kosta zaigu gaur lehen kanpamendura iristea.

Iritsi bezain pronto, gure gida Ivanek jada muntatua dagoen denda batean etzateko agindu dit. Esan eta egin. Ni lo nagoen bitartean, nire espedizio kide guztiek gainontzeko dendak muntatu dituzte.

Gure sukaldari den Lisak arroza prestatu dit. Bere semeak izango bagina bezala zaintzen digu. Arreta asko jartzen du gugan. Dirudienez, egoerari buelta ematen hasi naizela dirudi. Askoz hobeto sentitzen naiz. Gure gertukoenen albisterik ez dugula jada badira egunak, eta honek ere badu zer esana.

3.700 metrotara paisaia latz bihurtzen da. Hemen ez dago belarrik. Gure Aralar maitetik, Ilargira pasa garela zuzenean ematen du. Gure dendetatik metro gutxira hasten da Elbruseko ipar glaziarra. Puntara igotzen saiatuko garen egunean, material guztiak jantzirik eramango ditugu.

Bihar 4.800 metrora igoko gara egokitzapen prozesua bermatzeko. Bertan, orain dela gutxi jauzitako helikoptero militar bat dago. Soldadu errusiarrak ez dute argazkirik ateratzen uzten eta, jetsieran, ausaz aukeratzen dute jendea beraien kamarak aztertzeko. Altuera honetatik helikopteroa osorik jeistea zaila denez, piezaz pieza ari dira jeisten.

Lehen kanpamendua glaziarraren oinetan, harrikari batean, aurkitzen da; hemen basura erre egiten dute eta bainua non dagoen adierazten kartel bat dago (harrikariaren izkina batetara zuzentzen zaitu, noski). Urrutian aterpetxe militar bat ikuskatu dezakegu.

Berriz aztertu digute oxigenoa eta maiztasuna eta dena ezin hobeto doa. Gurekin gaur 4.800 metrora igo diren bi alpinista daude. Igotzea asko kosta zaiela esan digute. Gainera, arnasteko arazoak eta buruko mina ere jasan behar izan dutela diote. Mendiak norbera bere lekuan jartzen duela ohartu naiz. Nik herenegun dena egina ikusten nuen arren, gaur duda mudak besterik ez didate pentsamendua kolpatzen."

Abuztuak 23:

"Haizeak ez dit gehiegi lo egiten utzi. Gainera, alturan lehen gaua pasatzen ez da erraza izaten eta lehen sintomak azaltzen hasten dira. Niri buruko mina jarri zait eta aspirina bat hartu dut.

Beste guztiak baina beranduago iritsi naiz gosaltzera. Ivanek kranpoiei buruz galdetu digu eta momentu batean larritu egin naiz. Nireak oso zaharrak dira eta torlojuekin lotzen dira. Ustez ondo ditut, baina botak estaltzeko jantziarekin agian ez zaizkit ondo sartuko. Oraindik ez dakit ondo edo gaizki izango ditudan, baina nire inguruko guztiak prestatzen hasiak dira jada...

Jazten hasi naiz eta lehen sentsazioa ez zaizkidala sartuko izan da. Izutu egin naiz, noski. Baina berriz saiatu ondoren, puzlarean pieza bat bailiran sartu da. Lasaitu naiz, baina mendiak eman didan hamaikagarren lezioa izan da.

Eta ibiltzen hasi gara. Eguzkiaren izpiak meatsu egiten digu. Elur pala luzea igotzen ari gara 30 bat graduko inklinazioa duelarik. Oraingoz oso sentsazio onak ditut, nahiz eta goizean buruko minarekin esnatu.

Pitzaduren eremu batera iritsi gara eta denok sokaz lotu gara segurtasun arrazoiengatik. Bi sokada egin ditugu, bat bostekoa eta bestea seikoa. Lehena Ivan gida errusiarrak zuzendua eta bigarrena, aldiz, Martin gure gida donostiarrak.

Orduak eta orduak oinez pasa ondoren, gutako batek ezin duela gehiago abisatu digu; itzuli egin behar dela. Guk gure erritmoa jarraitu dugu eta Martin berarekin geratu da atzerago. Batzuei kosta egiten zaiela erritmoa jarraitzea ohartu naiz, baina ni, oraingoz, ezin hobeto noa.

Haize asko dabil eta -5ºC-ko tenperaturari batuta, sentsazio termikoa askoz baxuagoa da. Nahiz eta bi eskularru jantzita eraman, hatzetako sentsibilitatea galdu dut momentu motz batean.

Azkenik iritsi gara 4.800 metroko altuerara. Mont Blanc mendiaren altuera berdina da hain zuzen ere. Sentsazio oso onak ditut. Oso optimista naiz momentu honetan. Baina, halako batean, Ivanen hatza ikusi dut Elbrusen punta txikia markatzen eta hemendik bi egunera bertan izango garela azaltzen. Berak taldearekin arrisku gutxiena hartu nahi du eta gertuen dagoen punta igotzearekin nahikoa du.

Dudak argitzearen, ea punta txikia igotzeko intentzioa duen galdetu diot eta bere erantzuna baiezkoa izan da. 3 ordu gutxiago behar direla azaldu dit. Baina ni punta handia igotzera etorri naizela berretsi diot. Nik sentsazio onak ditut eta saiatu egin nahi dut. Zoritxarrez, azken erabakia ez dago nire esku. Momentu honetan, punta txikira igotzea niretzako desengainu bat izango litzateke.

Jetsieran batzuk ondoezik aurkitzen dira eta ez dute jateko gogorik. Arratsaldeko lauetan jatea da espedizio honen ohitura.

Arratsaldeko zazpietan da afaria. Zein puntara igoko garen erabakitzeko gaia atera da. 4.800 metrora igotzeko 4.30 ordu behar izan ditugu. Esaten dutenez, lau ordu gehiago geratzen zaizkigu. Baina lau ordu hauek punta txikira iristekoak dira.

Zentzu askorekin hartu du Martinek hitza eta bi gida daudenez, bi bide ezberdin hartu ditzakegula argudiatu du. Dirudienez hau Ivani etzaio gehiegi gustatu eta gaia baztertu du gaur igo garen puntuan erabakiko dugula esanez.

Eta gaurkoz ezer gutxi gehiago kontatzeko. Elbrus handiaren magalean garbitu ditut hortzak eta ohean sartu naiz gaueko bederatzietan. Musika entzuten jarri naiz idazten dudan bitartean."

Abuztuak 24:

"Haizeak eta ametsen batek edo bestek gauerdian esnatu egin didate, baina orokorrean gau ona pasa dut. Esnatu eta dendako atea irekitzen dugun bakoitzean, paisaia zoragarri bat ikusteko aukera izaten dugu: mendi tontorrek burua lainoz osaturiko itsasotik ateratzeko ahalegina egiten dute. Gure bizkarrean, bi bikiak irmo diraute.

Hemen klima egunez egun errepikatzen da: goizez lainorik ez, eguardi partean laino gutxi batzuk azaltzen hasten dira eta, arratsaldean, dena estaltzen da. Biharko ere, eguneroko ohitura gisa, errepikatzea espero dut gure hobebeharrez.

Goizeko 8:00etan gosaldu dugu gure betiko jangela-dendan. 11:00etan kranpoi eta pioletak hartu eta praktika batzuk egitera abiatu gara. Bi ordu eta erdiren ostean, bazkaltzeko gosea egin dugu jada.

Arratsaldean, gure gidaren aita bere semearekin harremanetan jarri da aurreko egunean gurekin ziren bi alpinistek gaina ikutzea lortu dutela esateko. Niretzako oso albiste positiboa izan da, taldea animatzea nahi baitut; ez dut punta txikiarekin konformatu nahi.

Aita-semeak ordubetero jartzen dira elkarrekin harremanetan. Dena kontrolpean eramateko modu ezin hobea da.

Denbora pasa egotea besterik ez dugu. Petankan partidatxo batzuk bota ditugu. Eta ez gara inongo momentuan geldirik geratu, hobea baita mugitzea egokitzapen prozesuarentzako.

Bost izarretako hotel honen eguneroko menua honako hau da: Lehenik, barazki zopa bat; ondoren, entsalada bat; azkenik, denetik egoten da mahai gainean: haragia, txokolatea, gazta, etab. Baina sekula falta ez dena tea da!

18:30etan afaldu dugu ohera goiztar sartzeko intentzioarekin, baina gaur gaina zapaldu dutenen arrastorik ez dago lehen kanpamenduan. Beraiei itxoiten ari gara. Gu gauden lekuan euria hasi du eta 0 gradutan gaude. Gure gidak, irratitik esan diotenaren arabera, oso poliki jeisten ari omen dira. Guztira, 17 ordu egin behar dituzte oinez.

Gertakizun honek taldekideak izutzea besterik ez du lortzen. Baina garbi dago hau ez dela ohikoena eta jendeak hontaz ohartu behar du. Gaur igo direnak ez daude gu bezain indartsu. Normalena 12 eta 14 ordu bitartean ibiltzea da.

Lotara joan aurretik, "briefing" bat egin dugu: Gauzak ondo badoaz, 8 eta 10 ordu bitartean kostako zaigula puntara iristea esan digu Ivanek, 1.900 metroko desnibela gainditu ondoren. Bere hitz egiteko moduaren arabera, nahiago izango duela punta txikia igo ohartu naiz, batez ere, taldekide batzuk ez dijoaztela hain indartsu ikusi ondoren. Panorama beltz ikusten dut, baten bat gaur iritsi garen puntua baino lehen gaizki jartzen bada, Martinek jetsi beharko duelako berarekin, eta Ivanek, orduan, nahiago izango digu punta txikira gidatu.

Hemen esaten duten moduan eta bertako tradizioa jarraiki, Elbrus mendi garaiari baimena eskatu behar zaio bere punta zapaltzeko. Ni halaxe egin dut nire errespetu guztiarekin. Bertara iristea da nire ametsa. Ikusiko dugu ea bihar errealitate bihurtzen den."

Abuztuak 25:

"Gau txarra pasatzen ari naiz urduritasunaren erruz. Denak ni gabe irteten direla amets egin dut; hurrengo ametsgaiztoan materiala falta dudala ohartzen naiz bide erdian. Baina gauza guztia hauek alde batera utziz, iritsi da unea.

3:30ak dira eta 4:00etan irten behar gara. Gosaldu egin dugu. Gaur ez duela aurreko egunetako haizea dirudi.

Ahal bezain beste gosaldu dut, gehiegi ez garela geldituko jakin badakit eta.

Prest. Bagoaz. Guztiz konbentzituta nago gaur 5.642 metrora iritsi behar naizela. Guztia emateko unea da, erreza ez dela izango jakin arren.

Goizeko 4:10 dira. Gaua da eta argiekin abiatu gara. Sentsazio onak ditut gorputzean. Guztien artean suge bat osatzen dugu maldaren txuritasunean.

Lehen pausua 4.300 metrora dagoen Lenz Rock-era iristea da. Hiru ordu kosta zaigu. Lehen argi izpiak bidaltzen hasia da Eguzkia. Kaukasoko mendi guztien artetik ateratzen hasi da. Ikuskizun hau hitzik gabe geratzeko modukoa da, baina ezin dugu denbora gehiegi galdu eta berehala hasi gara berriz ibiltzen.

Hurrengo pausua orain dela bi egun heldu ginen puntura iristea da. 4.800 metro hauetan erabaki behar dugu zein norabide hartu.

Orduak ibiltzen pasa ondoren, nire sentsazioak ezin hobeak dira. Erritmo paregabea dut, ez nago nekaturik eta nire hankak eskatu ahala aurrera doaz. Taldearen aurrekaldean Ivanek zuzentzen du orkestra. Bere atzean, taldekide bat doa, baina badirugi indarrak nahiko apal dituela. Martin gerturatu zaio animatzera.

Nire sorpresarako, 4.800 metrora iritsi aurretik erabakia hartuta dago: Elbruseko punta garaienera jo behar dugu!! Zoriontasun sentsazio batek nire gorputza zeharkatzen du eta irrifarre inozo bat irten zait.

Gure erritmoa motela, baina konstantea da. Nire sentsazio guztiak transmititu nahi ditut. Mundu guztiari transmititu nahi dizkiot nire sentsazio zoragari hauek. Nnire pertsona maiteenak datozkit burura: atzean utzi ditudanak eta oraindik nirekin daudenak. Denen indarra behar dut aurrera jarraitu ahal izateko.

4.800 metrora sokaz lotu gara berriz glaziarra aldenik alde zeharkatzeko. Pitzadurak dauden eremu bat da. Puntu hontararte igoera erabat bertikala da. Hemedik aurrera, diagonalean zehakatzen da glaziar guztia bi tontorren tartean dagoen lepora iritsi arte. Hemendik, azken pala gelditzen zaigu tontor nagusirarte. Punta txikira joango bagina, zuzen jarraitzea besterik ez genuke izango.

5.300 metrora dagoen leporako bidean goaz. Diagonalean gozenez, bideak malda galdu du, baina distantzia luzeagoa egin beharko dugu altuera irabazi nahi izanez gero.

Sokaz loturik goaz, erritmo bera jarraitzen.

5 ordura, erdi-purdi zijoan taldekidea ziplo erori da lurrera; xaututa dago. Martin eta Ivan berehala hurbildu dira berarengana. Asko kostata, baina lortu du berriz zutik jartzea. Nahiz eta berriz ibiltzen hasi den, indarrik gabe dago aurrera jarraitzeko. Deskantsatzeko denbora eman diogu eta Martinek hartu du bere motxila, ea pisurik gabe igotzeko gai den ikusteko.

Baina ezin du. Indarrik gabe dago. Zoritxarrez, Martinek eta berak itzuliko bidea hartu behar izan dute. Hemen agurtu gara beraietaz. Baina ez dago denbora galtzerik...

Ez dago damutzeko astirik. Aurrera diardugu, hurrengo geldiunera iristeko intentzioarekin. Baina ez dela sekula iristen dirudi. Bakoitzetan eta gehiago kostatzen zaigu aurrera jarraitzea alturaren erruz, eta esfortzu txikiena handi bihurtzen da. Aurreko taldea hurrutiratzen hasi da guregandik eta nire bi sokalagun larritzen hasi dira. Batek goragalea omen du.

Tentsio puntu honetan, dudatzen hasi gara ea egokiena jeistea izango litzateken. Nik jarraitzeko indarrak eta gogoak ditut. Nire zorterako, malda gutxitzen hasi da eta jendea lasaitze prozesuan dago. Eskerrak! Poliki poliki iritsi gara 5.300 metrora eta beste taldearekin elkartu gara.

Momentu honetan, badakit punta zapaltzea lortu behar dudala.

Gehiengoak bere motxila utzi du hemen, ezken 300 metroko desnibela pisu gabe egiteko. Nik hartzea erabaki dut, kamiseta asko baititut argazkietan atera behar dutenak. Sokadak aldatu ditugu eta zerbait jan ostean, puntara bidean goaz.

Ordu erdi ondoren ohartu naiz akats handia izan dela motxila hartzea. Altura hontan hirukoitza pisatzen duenaren sentsazioa dut. Erritmoa jarraitzea kostatzen zait. Berehala itotzen naiz. Baina malda handia amaitu da azkenean eta, hurrunean, gure helmuga ikusteko aukera izan dut.

¡Hor dago! ¡Iristear nago! Azken metroetan bideko sufrimendu guztiaz gogoratu naiz eta, batez ere, nire pertsona maitatuenetaz. Emozioz gainezka, negar malkoak isuri zaizkit begietatik. Garaipena gure da eta nire ametsa bete egin da. Europaren tontorrean nago!!!"

Abuztuak 26 (epilogoa):

"Hurrengo egunean kanpamendu militarrera jetsi ginen bueltan. Gure lorpena ospatzeko zerbeza latak eta vodka botilak erosi dizkiogu bertako baserritar bati. Arratsalde guztia kartetan jolasten eta vodka edaten pasa dugu. Guztira 6 botila hustu ditugu. Eta altueran alkoholak gehiago kaltetzen du gorputza. Edo hori da gutxienez gure aurpegiek esate zutena...

Alkoholak gure sentipenak azalera ateratzen lagundu zigun, hain egun bizi eta gogorren ostean batez ere. Denok hitz egin genuen arratsalde gau hartan.

Nork esan zuen niretzako gordetzen dut, baina badaude esaldi batzuk konpartitu nahi ditudanak:

- Berdin du mendia handia ala txikia den, garrantzitsuena bakoitzetik istorio bat ateratzeko gaitasuna da. Guk ez dugu alpinismoa kirol bezala ulertzen, bizimodu bat bezala baizik.

- Nik zergatik igo nahi nituen mendiak galdetzen nion neure buruari. Behin zera irakurri nuen: Hor daudelako. Eta horrek balio izan zidan garai hartan. Baina, aurrerago, beste galdera bat egin nion neure buruari: Zergatik, igotzen sufritu egiten dut eta? Eta uste dut aurkitu dudala erantzuna: Mendiak nire hoberena azaleratzen duelako.

Nik igoera hau nire aitari eskaini nahi diot. Bere erruz sartu nintzen atzera bueltarik gabeko mundu honetan, berarekin Pirinioko leku asko ezagutzeko aukera izan baitut eta hamaika esperientzia partekatu ditugulako elkarrekin. Pena bat izan da gurekin etortzeko aukera izan ez izana, aurten arazo fisikoak izan baititu. Badakit bere saltsan ibiliko zela. Baina seguru nago etorkizunean irteera gehiago egingo ditugula elkarrekin.

Eta laguntasun giro honekin uzten ditugu Kaukasoak. Mendi hau nire bizitzako parte bat da jada. Momentu onak eta txarrak pasa ditugu, baina Elbrusek nire hoberena ateratzen lagundu dit. Eta, batez ere, ditugan gauzak gehiago baloratzen erakutsi dit.

Napoleonek esango luken moduan: Nirea da Europa!"